Κατακτήστε την τέχνη της μακράς έκθεσης σε άσπρο και μαύρο

Ο Stephen McNally είναι ειδικός στην ασπρόμαυρη φωτογράφιση μακράς έκθεσης και έχει πραγματοποιήσει πολλές εκθέσεις, ενώ η αγάπη του για το συγκεκριμένο είδος φωτογραφίας αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Εργάζεται ως κομμωτής και η φωτογραφία τον αναγκάζει να βγει έξω, να αναζητήσει νέες τοποθεσίες και να δει γνωστά μέρη με μια φρέσκια ματιά, κάτι που του προσφέρει τεράστια ικανοποίηση.

Εδώ, θα ανακαλύψουμε πώς εξελίχθηκε η δουλειά του Stephen όσον αφορά τις διαδικασίες και τον εξοπλισμό, καθώς και τον λόγο για τον οποίο έχει ενθουσιαστεί τόσο πολύ με την τεχνική.

Ο Stephen ξεκίνησε φωτογραφίζοντας δημοφιλή θέματα, όπως θαλασσινά τοπία κατά τη δύση και την ανατολή του ήλιου, αλλά αποφάσισε να στραφεί σε κάτι που θα αποτελούσε μεγαλύτερη πρόκληση για αυτόν. «Κουράστηκα να ασχολούμαι μ' αυτό, όλοι το κάνουν. Ήθελα να θέσω μια μεγαλύτερη πρόκληση στον εαυτό μου και να κάνω περισσότερα με τη μηχανή», εξηγεί.

Πέρα από τη δημιουργία ενός σουρεαλιστικού στοιχείου σε μια φωτογραφία, μεγάλο μέρος της γοητείας της μακράς έκθεσης οφείλεται στο στοιχείο της έκπληξης – ποτέ δεν ξέρετε πώς θα δείχνει η εικόνα, μέχρι να κλείσετε το κλείστρο και να κοιτάξετε την οθόνη. Όταν το κλείστρο της μηχανής είναι ανοικτό για μεγάλο χρονικό διάστημα, αποτυπώνεται ένα ίχνος κίνησης που δημιουργείται από αντικείμενα που κινούνται φυσικά, όπως το νερό, τα σύννεφα ή ακόμη και οι άνθρωποι. Αυτό το κομμάτι της εικόνας έρχεται σε αντίθεση με τα ακίνητα θέματα στη σκηνή, τα οποία παραμένουν απόλυτα καθαρά.

Όπως το θέτει ο Stephen: «Αυτή η αλλόκοσμη αίσθηση της φωτογραφίας με παρασύρει. Η φωτογράφιση μακράς έκθεσης κάνει τη θάλασσα να φαίνεται επίπεδη, παρόλο που τα μάτια μας βλέπουν την κίνηση των τεράστιων κυμάτων. Όλα αυτά μπορούν να παγώσουν σε μια φωτογραφία μακράς έκθεσης – και αυτή είναι η μαγεία της.»

Ο Stephen επιστρέφει ξανά και ξανά στα ίδια μέρη στη βορειοδυτική Αγγλία. Εκεί βρίσκονται τα αγαπημένα του δέντρα, και του αρέσει να βλέπει τον τρόπο με τον οποίο αλλάζουν από εποχή σε εποχή. Όταν βρίσκεται σε ένα νέο μέρος, αρχικά βολιδοσκοπεί το τοπίο και κρατάει σημειώσεις στο μυαλό του για τα σημεία στα οποία σκοπεύει να επιστρέψει.

Αν φωτογραφίζετε θαλασσινά τοπία, «πρέπει να κάνετε έρευνα για τις παλίρροιες», όπως μας προτρέπει. «Συνήθως φωτογραφίζω κατά την άμπωτη. Αν φωτογραφίσετε κατά την πλημμυρίδα, θα παρατηρήσετε ότι η μηχανή σας κινείται κατά τη διάρκεια της έκθεσης και, επομένως, οι εικόνες σας δεν θα είναι καθαρές. Είναι πολύ πιο σταθερή κατά την άμπωτη.

Ο Stephen φωτογραφίζει συνήθως το φθινόπωρο, καθώς μια μουντή ή ακόμα και συννεφιασμένη μέρα είναι καλύτερη για να αποτυπώσετε μια εικόνα μακράς έκθεσης του ουρανού, δεδομένου ότι επιτρέπετε την είσοδο περισσότερου φυσικού φωτός στη μηχανή. «Δεν φωτογραφίζω στα μέσα του καλοκαιριού, γιατί θα πρέπει να ξεκινήσω στις 2 το πρωί. Συνήθως αρχίζω τον Σεπτέμβριο, που η αυγή είναι γύρω στις 6. Κάνω έρευνα σχετικά με τις τοποθεσίες όπου βρίσκομαι, για το πότε θα βγει ο ήλιος και πού θα πέφτει το φως. Αν το τοπίο είναι θολό και λίγο συννεφιασμένο, ξέρω ότι έχω υλικό για να δουλέψω», εξηγεί. Ξεκινά κοιτάζοντας ένα ιστόγραμμα στη μηχανή του για να υπολογίσει το διαθέσιμο φως και τον χρόνο που θα έχει.

Στις φωτογραφίες του Stephen υπάρχει μια μελαγχολική ατμόσφαιρα, η οποία οφείλεται εν μέρει στο θέμα. Τείνει να εστιάζει σε βιομηχανικά ορόσημα ή εγκαταλελειμμένα κτήρια – παραμελημένα μέρη που κάποτε έσφυζαν από ζωή. «Μου αρέσουν πολύ τα παλιά κτήρια», λέει. «Πρόσφατα, όταν ήμουν στο Άνγκλεσι στην Ουαλία, βρέθηκα τυχαία σε αυτήν την παλιά αγροικία (δείτε εικόνα πάνω δεξιά) και αναρωτήθηκα, πόσο καιρό είναι έτσι ερειπωμένη αυτή η φάρμα; Και γιατί σταμάτησαν να τη συντηρούν; Πού βρίσκονται οι άνθρωποι που έζησαν και δούλεψαν εδώ;»

Αυτά τα ενθύμια του παρελθόντος ενδείκνυνται επίσης για ασπρόμαυρη φωτογράφιση. «Στην ασπρόμαυρη φωτογραφία το επίκεντρο είναι η σύνθεση, γι' αυτό πρέπει να είναι δυνατή», προσθέτει.

Η αναβάθμιση της μηχανής του επέτρεψε στον Stephen να προσαρμόσει τη διαδικασία που ακολουθεί. Ξεκίνησε με μια Canon EOS 450D (την οποία έχει διαδεχτεί πλέον η Canon EOS 850D), πριν αλλάξει σε μια Canon EOS 60D (την οποία έχει διαδεχτεί πλέον η Canon EOS 90D) και, αυτήν την εποχή, χρησιμοποιεί την Canon EOS R6. Παρά την αλλαγή σε mirrorless, ο Stephen μπορεί να χρησιμοποιεί ακόμα τους αγαπημένους του φακούς EF χωρίς καμία επίπτωση στην ποιότητα, χάρη στον Προσαρμογέα βάσης Canon EF-EOS R.

«Λατρεύω την οθόνη αφής της Canon EOS R6 – είναι τόσο εύχρηστη. Μπορείς να αλλάξεις τον αριθμό f στοπ ή το ISO με ένα απλό άγγιγμα», λέει.

Ο Στίβεν φωτογραφίζει συχνά σε κατάσταση Bulb, γεγονός που του επιτρέπει να κρατά το κλείστρο ανοικτό για όσο διάστημα το δάχτυλό του βρίσκεται πάνω στο κουμπί ελευθέρωσης κλείστρου. Η χρήση ενσύρματου τηλεχειριστηρίου (ντεκλασέρ) σάς επιτρέπει να αποφύγετε την αστάθεια της μηχανής που προκαλείται όταν κρατάτε πατημένο το κουμπί κλείστρου. «Η κατάσταση Bulb είναι απαραίτητη για να κρατήσετε το κλείστρο ανοιχτό για μεγάλα χρονικά διαστήματα όταν φωτογραφίζετε στο σκοτάδι ή με φίλτρο ND [ουδέτερης πυκνότητας] των 10 ή 16 στοπ», αναφέρει.

Συχνά ο Stephen παίρνει μαζί του πολλές μηχανές σε μια φωτογράφιση, για να περνάει την ώρα του. Ενόσω αποτυπώνει μια έκθεση διάρκειας 20 λεπτών με την Canon EOS R6, μπορεί να στήσει μια άλλη μηχανή από διαφορετική γωνία, και αυτό είναι κάτι που τον κρατά απασχολημένο όσο περιμένει.

Το τελευταίο εργαλείο στον εξοπλισμό του Stephen είναι το λογισμικό επεξεργασίας. Κάνει τις λήψεις σε RAW και με χρώμα, ώστε να έχει στη διάθεσή του περισσότερες πληροφορίες κατά την επεξεργασία. Στη συνέχεια μετατρέπει την εικόνα σε ασπρόμαυρη πριν την επεξεργαστεί στο λογισμικό, όπως το Adobe Photoshop ή τη δωρεάν εφαρμογή Canon Digital Photo Professional (DPP). «Προσαρμόζω τα επίπεδα και τις καμπύλες και προσθέτω μερικές διαβαθμίσεις. Αν δουλεύω με ένα αρχείο για περισσότερο από 10 λεπτά, το διαγράφω. Θέλω να αποφεύγω την υπερβολική επεξεργασία, γι' αυτό προσπαθώ να πετύχω το σωστό αποτέλεσμα κατά τη λήψη με τη μηχανή», εξηγεί.

Η αναζήτηση για ασθενή φωτισμό και εξαιρετικές λήψεις μακράς έκθεσης αποτελεί πρόκληση. «Εννέα στις δέκα φορές δεν πετυχαίνει», εξηγεί ο Stephen. «Αν θέλει κανείς να εξερευνήσει αυτό το είδος φωτογραφίας, το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να πειραματιστεί και να βγει έξω με το πρώτο φως», προσθέτει.

«Ένα φίλτρο ND, στα 10 στοπ ή παραπάνω, θα σας φανεί χρήσιμο. Εναλλακτικά, φωτογραφίστε με ασθενή φωτισμό, ακριβώς πριν από την αυγή. Θα τραβήξετε λήψεις μακράς έκθεσης έως και 50 δευτερολέπτων, οι οποίες θα σας δώσουν εξαιρετικά αποτελέσματα. Χρησιμοποιώ επίσης φίλτρα ND αντίστροφης διαβάθμισης όταν ο ορίζοντας είναι πιο σκοτεινός, καθώς αυτό θα γίνει το πιο φωτεινό σημείο όταν ανατείλει ο ήλιος.»

Βρείτε ένα σημείο, κάντε έρευνα σχετικά με την τοποθεσία, εκμεταλλευτείτε το ξημέρωμα και δοκιμάστε την τεχνική του Stephen για την αποτύπωση ασπρόμαυρων φωτογραφιών μακράς έκθεσης. Η τελευταία συμβουλή του Stephen είναι η εξής: «Καταβροχθίστε όσο το δυνατόν περισσότερες γνώσεις και στη συνέχεια εφαρμόστε τες στην πράξη. Δεν θα έχετε ποτέ το επιθυμητό αποτέλεσμα αν δεν προσπαθήσετε αρκετά.»



Σύνταξη: Natalya Paul