Αναδείξτε τη δημιουργικότητά σας φωτογραφίζοντας με εφέ bokeh

Ο όρος bokeh είναι μια ιαπωνική λέξη που σημαίνει «φλουτάρισμα» και χρησιμοποιείται για να περιγράψει την εμφάνιση των περιοχών εκτός εστίασης σε μια φωτογραφία. Το εφέ bokeh –που προφέρεται ώστε να κάνει ομοιοκαταληξία με το «ΟΚ»– είναι πιο εμφανές σε φωτογραφίες με πολλά μικρά φωτεινά σημεία, όπως τα φώτα του δρόμου τη νύχτα. Ωστόσο, δεν αφορά μόνο έντονες κυκλικές φωτεινές λεπτομέρειες, αλλά αναφέρεται στο χαρακτηριστικό οποιωνδήποτε θολών τμημάτων μιας εικόνας.

Τι είναι λοιπόν η φωτογράφιση με εφέ bokeh; Οι λήψεις με τέτοιες θολές περιοχές είναι ένα από τα πιο ελκυστικά εφέ που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στις φωτογραφίες μας. Μας επιτρέπει να εξαφανίσουμε την ακαταστασία που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από το πλάνο, να τραβήξουμε την προσοχή στα σημαντικά μέρη της φωτογραφίας και να μετατρέψουμε τις περιττές λεπτομέρειες σε υπέροχα κρεμώδη χρώματα και τόνους.

Για αυτούς τους λόγους, το bokeh αποτελεί εδώ και καιρό ένα από τα πιο χρήσιμα οπτικά κόλπα στο οπλοστάσιο του φωτογράφου. Στις μέρες μας, τα smartphone με δύο φακούς μπορούν να μιμούνται το bokeh, αλλά μόνο μέσω λογισμικού. Οι μικροσκοπικοί φακοί και αισθητήρες στα smartphone καθιστούν αδύνατη την επίτευξη του μικρού βάθους πεδίου που χρειάζεστε για φυσικό bokeh. Είναι ένα οπτικό εφέ που μπορεί να δημιουργηθεί πραγματικά μόνο με τους ταχύτερους φακούς και τους μεγαλύτερους αισθητήρες που διαθέτουν οι πραγματικές φωτογραφικές μηχανές – και τίποτα δεν δείχνει καλύτερο από το πραγματικό.

Οι μηχανές full-frame, όπως οι Canon EOS R8 και EOS R6 Mark II, είναι ιδανικές για φωτογράφιση με εφέ bokeh, ωστόσο οι μηχανές με αισθητήρες μορφής APS-C, όπως οι Canon EOS R100, EOS R50, EOS R10 και EOS R7, μπορούν επίσης να δώσουν εξαιρετικά αποτελέσματα.

Εδώ θα δούμε ορισμένες από τις βασικές τεχνικές, τις ενέργειες χειρισμού της μηχανής και το κιτ που χρειάζεστε για ακόμα πιο εντυπωσιακές φωτογραφίες, αποτυπώνοντας ένα ελκυστικό εφέ bokeh.

• Οι καλύτεροι φακοί για bokeh
• Οι καλύτερες ρυθμίσεις μηχανής για εφέ bokeh
• Προσαρμογή απόστασης
• Ορισμός της καλύτερης εστιακής απόστασης
• Δημιουργία εφέ bokeh στο προσκήνιο
• Δημιουργία εφέ bokeh σε βίντεο
• Πώς να προσθέσετε έντονα φωτεινά στοιχεία bokeh
• Δημιουργία προσαρμοσμένων σχημάτων bokeh
• Φωτογραφία νεκρής φύσης με εφέ bokeh

Για λήψεις με ελκυστικό εφέ bokeh, χρειάζεστε έναν «γρήγορο» φακό – δηλαδή, έναν φακό με ευρύ μέγιστο διάφραγμα, ιδανικά f/2.8 ή ευρύτερο (χαμηλότερος αριθμός f). Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για να συμπεριλάβετε έναν γρήγορο σταθερό φακό (σταθερής εστιακής απόστασης) στον εξοπλισμό σας, ακόμη κι αν η εστιακή απόσταση καλύπτεται από το ζουμ του κιτ σας.

Οι γρήγοροι φακοί με εστιακή απόσταση 50mm και πάνω είναι γενικά καλύτεροι για φωτογράφιση με εφέ bokeh, καθώς η θόλωση του φόντου μπορεί να είναι πιο δύσκολη με τους ευρυγώνιους φακούς. Αυτό συμβαίνει επειδή οι μικρότερες εστιακές αποστάσεις παράγουν μεγαλύτερο βάθος πεδίου σε οποιαδήποτε τιμή εστιακής απόστασης και διαφράγματος, με αποτέλεσμα να αποδίδεται με ευκρίνεια μεγαλύτερο μέρος της σκηνής από το προσκήνιο στο φόντο, ελαττώνοντας το εφέ bokeh.

Ανάμεσα στις κορυφαίες επιλογές για οικονομικούς φακούς bokeh συγκαταλέγονται οι Canon RF 50mm F1.8 STM και RF 85mm F2 MACRO IS STM. Ωστόσο, μην αποκλείετε τους ευρυγώνιους φακούς. Τόσο ο RF 35mm F1.8 MACRO IS STM όσο και ο RF 24mm F1.8 MACRO IS STM είναι εξίσου αποτελεσματικοί για τη δημιουργία bokeh στο φόντο σε κοντινές λήψεις, καθώς το βάθος πεδίου συρρικνώνεται στις μικρότερες αποστάσεις εστίασης.

Για εξαιρετικά κοντινές λήψεις, η πολύ μικρή εστιακή απόσταση δημιουργεί μικροσκοπικό βάθος πεδίου, μεγιστοποιώντας τις δυνατότητες του εφέ bokeh. Εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι οι δυνατότητες macro 0,5x των φακών RF 85mm F2 MACRO IS STM, RF 35mm F1.8 MACRO IS STM και RF 24mm F1.8 MACRO IS STM. Ο φακός Canon RF 16mm F2.8 STM είναι επίσης μια καλή επιλογή που σας επιτρέπει να πλησιάσετε πολύ κοντά στο κύριο θέμα μιας σκηνής και να το απομονώσετε από ένα φλουταρισμένο αλλά διευρυμένο φόντο, χάρη στο πολύ ευρύ οπτικό πεδίο του. Αυτό μπορεί να προσθέσει ακόμη ένα δημιουργικό στοιχείο στη σύνθεση.

Σε γενικές γραμμές, ένας φακός με περισσότερες λεπίδες διαφράγματος έχει ως αποτέλεσμα πιο ελκυστικό κυκλικό bokeh, καθώς κάθε φωτεινό σημείο εκτός εστίασης αντικατοπτρίζει το σχήμα του διαφράγματος. Κάτι τέτοιο δεν δημιουργεί πρόβλημα όταν φωτογραφίζετε με τον φακό εντελώς ανοικτό – δηλαδή στο μέγιστο διάφραγμα (χαμηλότερος αριθμός f), αφού το άνοιγμα θα είναι κυκλικό ούτως ή άλλως. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Μπορείτε να δείτε πόσες λεπίδες έχει ο φακός σας αναζητώντας τις προδιαγραφές του στον ιστότοπο της Canon. Επτά λεπίδες είναι εξαιρετικές για ελκυστικό bokeh, αλλά εννέα είναι ακόμα καλύτερα. Και οι δύο φακοί macro που αναφέρονται παραπάνω διαθέτουν εννέα λεπίδες διαφράγματος, ενώ οι υπόλοιποι διαθέτουν επτά.

Το πρακτικό εργαλείο επιλογής φακού της Canon σάς επιτρέπει να δείτε προτάσεις φακών προσαρμοσμένες στις ανάγκες σας, με βάση τη μηχανή και το είδος φωτογραφίας που επιλέγετε.

Η επιλογή του διαφράγματος επηρεάζει σημαντικά την εμφάνιση του bokeh στις φωτογραφίες σας. Όσο ευρύτερο είναι το διάφραγμα (δηλαδή όσο χαμηλότερος είναι ο αριθμός f), τόσο μικρότερο είναι το βάθος πεδίου, το οποίο με τη σειρά του σημαίνει ότι το φόντο θα γίνει πιο θολό. Δοκιμάστε λοιπόν τη λήψη είτε σε κατάσταση Προτεραιότητας διαφράγματος (Av) είτε σε Χειροκίνητη κατάσταση και επιλέξτε ένα ευρύ διάφραγμα (χαμηλός αριθμός f).

Στην κατάσταση Προτεραιότητας διαφράγματος (Av), μπορείτε επίσης να ρυθμίσετε το ISO σε Αυτόματο, ώστε να διαπιστώσετε αν η ταχύτητα κλείστρου είναι αρκετά γρήγορη για τις ανάγκες σας. Εναλλακτικά, στη Χειροκίνητη (M) κατάσταση με Αυτόματη ρύθμιση ISO, μπορείτε να ορίσετε τόσο το διάφραγμα όσο και την ταχύτητα κλείστρου και στη συνέχεια να αφήσετε τη μηχανή να προσδιορίσει το σωστό ISO. Το κλειδί είναι να επιλέξετε ευρύ διάφραγμα και μια ταχύτητα κλείστρου που είναι αρκετά γρήγορη ώστε να διασφαλίσετε ότι οι περιοχές εστίασης της εικόνας είναι ευκρινείς όταν κρατάτε τη μηχανή στο χέρι (δοκιμάστε μια τιμή γύρω στο 1/200 δευτ.).

Η αύξηση της απόστασης μεταξύ του θέματος και του φόντου εντείνει το φλουτάρισμα του φόντου. Ένας άλλος παράγοντας είναι η απόσταση μεταξύ του θέματος και της μηχανής. Όσο πιο κοντά είναι ο φακός στο θέμα, τόσο μικρότερο είναι το βάθος πεδίου. Αυτό σημαίνει ότι οι περιοχές του φόντου μεταβαίνουν εκτός εστίασης πιο γρήγορα. Για να θολώσετε περισσότερο την εικόνα, μετακινήστε το θέμα πιο κοντά στη μηχανή και πιο μακριά από το φόντο.

Η μεγαλύτερη εστιακή απόσταση δημιουργεί πιο περιορισμένο βάθος πεδίου, που με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε πιο φλουταρισμένο φόντο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι τηλεφακοί ζουμ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό για την απομόνωση ενός θέματος και τη μετατροπή του σκηνικού σε θολή εικόνα χωρίς λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, ο φακός Canon RF-S 18-150mm F3.5-6.3 IS STM μπορεί να δημιουργήσει εξαιρετικό φόντο με εφέ bokeh αν τον ρυθμίσετε προς τη μεγάλη τιμή του εύρους ζουμ του, παρ’ όλο που το διάφραγμα είναι στενότερο σε αυτό το μήκος. Επομένως, αν θέλετε να κάνετε το φλουτάρισμα εντονότερο και να ενισχύσετε το bokeh, πηγαίνετε μερικά βήματα πίσω και αυξήστε το ζουμ (ή αλλάξτε φακό) επιλέγοντας μεγαλύτερη εστιακή απόσταση.

Έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε το bokeh κυρίως ως αισθητικό στοιχείο του παρασκηνίου, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως εκπληκτικό εφέ στο προσκήνιο του κάδρου. Δημιουργώντας συνθέσεις που περιλαμβάνουν λεπτομέρειες εκτός εστίασης στο προσκήνιο, μπορείτε να τραβήξετε την προσοχή στο ευκρινές θέμα σας. Αυτό μπορεί να σημαίνει τη μετακίνηση της μηχανής κοντά στο φύλλωμα ή χαμηλά στο έδαφος για να καδράρετε το θολό προσκήνιο. Οι απαλές λεπτομέρειες όπως αυτή αυξάνουν την αίσθηση βάθους σε μια σκηνή και είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να προσθέσετε έντονα, θολά χρώματα στη σύνθεσή σας.

Το βάθος είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό στη σύνθεση βίντεο, καθώς βοηθά τον θεατή να προσανατολιστεί στη σκηνή. Η συμπερίληψη λεπτομερειών εκτός εστίασης στο προσκήνιο και στο φόντο μιας σκηνής είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να βελτιώσετε την αίσθηση του βάθους και να τραβήξετε το βλέμμα των θεατών στο κάδρο. Επιπλέον, τα φωτεινά στοιχεία του bokeh φαίνονται εξίσου υπέροχα στο βίντεο όπως και στη φωτογραφία, και μπορούν επίσης να μετακινηθούν. Οι προβολείς των αυτοκινήτων, τα φωτάκια και άλλα φωτεινά στοιχεία φαίνονται ιδιαίτερα όμορφα όταν θολώνουν και μετατρέπονται σε λαμπερά σημεία με έντονο εφέ bokeh.

Ένας από τους πιο έντονους τρόπους για να χρησιμοποιήσετε το bokeh στη φωτογραφία σας είναι να συμπεριλάβετε μικρά, φωτεινά σημεία σε ένα κατά τα άλλα σκοτεινό φόντο ή σε μια σκηνή με ασθενή φωτισμό. Είναι ένα συναρπαστικό εφέ που μπορείτε να ανακαλύψετε σε όλες τις περιστάσεις, όπως ο ήλιος που λάμπει μέσα από ένα δέντρο, ένας πολυσύχναστος δρόμος όταν πέσει το σκοτάδι, μια βόλτα στο πολύχρωμο λούνα παρκ ή τα κεριά σε μια τούρτα. Αν θέλετε να προσπαθήσετε να δημιουργήσετε το εφέ μόνοι σας, δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε ένα σετ από φωτάκια. Τοποθετήστε τα στο φόντο της λήψης, ή στο προσκήνιο, ή και στα δύο ταυτόχρονα. Όταν είναι εκτός εστίασης, τα φωτάκια μετατρέπονται σε ελκυστικούς κύκλους bokeh.

Όταν φωτογραφίζετε με τον φακό εντελώς ανοιχτό (στο μέγιστο διάφραγμα), το αποτέλεσμα θα πρέπει είναι στρογγυλό bokeh στις φωτογραφίες σας, επειδή το άνοιγμα είναι στρογγυλό. Διαφορετικά, το σχήμα του bokeh καθορίζεται από τον αριθμό των λεπίδων διαφράγματος στον φακό. Γενικά, όσες περισσότερες είναι οι λεπίδες τόσο πιο κυκλικό παραμένει το διάφραγμα καθώς ανοίγει και, επομένως, τόσο πιο κυκλικό είναι το bokeh. Στην πράξη, αυτό συνήθως σημαίνει ότι τα φωτεινά στοιχεία του bokeh είναι κυκλικά ή εξαγωνικά. Αν θέλετε να δείτε ποιο σχήμα θα είναι το bokeh σας, απλώς βγάλτε τον φακό από τη μηχανή, κρατήστε τον μπροστά από φως και κοιτάξτε μέσα από αυτόν.

Αλλά γιατί να μην γίνετε δημιουργικοί και να αλλάξετε το σχήμα του bokeh σας; Μπορείτε να το κάνετε κόβοντας ένα πατρόν οποιουδήποτε σχήματος και στερεώνοντάς το στο εμπρός μέρος του φακού σας. Σε αυτό το βίντεο, μια απλή κάρτα μετατρέπει το bokeh σε ένα πλήθος από πολύχρωμα αστέρια και νιφάδες χιονιού.

Έχουμε διαπιστώσει ότι τα φωτεινά σημεία εκτός εστίασης δημιουργούν ελκυστικό εφέ bokeh αν φωτογραφίζετε με κατάλληλες ρυθμίσεις. Ακολουθεί μια απλή διαμόρφωση που μπορείτε να δοκιμάσετε στο σπίτι για να δημιουργήσετε νεκρή φύση με bokeh. Τοποθετήστε ένα αντικείμενο σε μια κατοπτρική επιφάνεια και στη συνέχεια τοποθετήστε ένα τσαλακωμένο φύλλο αλουμινόχαρτου στο φόντο (όχι πολύ τσαλακωμένο – μερικές πτυχώσεις αρκούν, έτσι ώστε το φως να διασκορπίζεται και όχι μόνο να αντανακλάται). Στρέψτε ένα οικιακό φωτιστικό πάνω στο αλουμινόχαρτο και χρησιμοποιήστε ένα δεύτερο φως για να φωτίσετε το θέμα (χρησιμοποιήσαμε ένα πάνελ LED, ωστόσο και μια απλή λάμπα θα κάνει τη δουλειά). Τοποθετήστε τη μηχανή σας κοντά στο θέμα, ρυθμίστε την σε κατάσταση Προτεραιότητας διαφράγματος (Av), χρησιμοποιήστε ένα ευρύ διάφραγμα –ιδανικά περίπου f/1.8– και τραβήξτε μια λήψη από χαμηλά για να αποτυπώσετε το υπέροχο θολό bokeh.


Σύνταξη: James Paterson και Matthew Richards